Geschiedenis
Het kerstverhaal zoals wij dat kennen gaat terug tot de 4e eeuw, Er zijn afbeeldingen waarop Maria en Jezus en de driekoningen zijn afgebeeld. Ook Maria met kind en op de achtergrond de os & ezel en drie wijzen met geschenken.
Al vanaf de 5e eeuw werden op markten in heel Europa kerstspelen opgevoerd om mensen tot het Christendom te bekeren. Het kerstspel was eigenlijk een hulpmiddel om het kerstverhaal te vertellen aan mensen die niet konden lezen.
Franciscus van Assisi (1182-1226) wordt gezien als de grondlegger van het kerstverhaal zoals wij dat nu kennen. Hij ondersteunde zijn evangelisatie door kerstverhaal visueel te maken door dieren in kerstvoorstelling te gebruiken. In 1223 werd een kerstspel opgevoerd in de bossen van Greccio met kindje in een kribbe en levende dieren. Een schilder legde het tafereel vast in een kerk in Assisi. Deze schildering vormt de basis van alle latere kerststallen.
In de 15e eeuw wordt de kerstkribbe vooral populair in Zuid-Italië, waar het gebruik ontstond een aantal beeldjes tegen een geschilderde achtergrond te plaatsen. Vanaf de 17e eeuw verspreidde het gebruik zich over Sicilië, Spanje, Portugal, Frankrijk (waar vanaf de 18e eeuw tot begin 19e eeuw in theaters en winkeletalages kribben werden opgesteld: de figuren daar omheen waren marionetten die door een inwendig mechanisme beweegbaar waren) en in Polen.
Ook in Nederland en België werd het gebruik van de kerststal populair. De oudste bekende kribben zijn die van Roermond (1370), Utrecht (1489), Delft (1502) en Weert (1520). Pas eind 18e eeuw werd kerstmis een echt familiefeest met in huis een kerststalletje en beelden van kindje jezus, Maria en Jozef, de os en ezel en de aanbidding door de drie wijzen. Over de historie van de kerststal in onze Sint Jan is niet zoveel bekend. De oudste foto die we hebben kunnen vinden dateert van 1948, toen nog met gipsenbeelden en niet zo groot als we deze nu kennen.
Op de website Bossche Encyclopedie staan nog een paar foto's van 1948 en 1956.
De Kerststal zoals wij die nu kennen met opgezette dieren dateert waarschijnlijk uit de tijd van Plebaan J. van Susante (plebaan van 1945 tot 1970). Onder dhr. Finkers, kerststalbouwer vanaf 1979 tot en met 1999, is het arsenaal opgezette dieren sterk uitgebreid.
In 2014 heeft kunstenares Nelleke de Noo haar stempel gedrukt op de kerststal en in 2015 was dat iconenschilder Geert Hüsstege. Daarna was er jaarlijks een thema waarmee de kerststal werd ontworpen. In 2016 was het thema ‘Lofzang’, in 2017 ‘Verbinden’, in 2018 ‘Naastenliefde’ en in 2019 ‘Man van vrede’.
Op de website van iMoose staan fotoseries van de kerststallen van de laatste negen jaar.
